Montessori Materyalleri

Montessori materyalleri 6 temel alanda sınıflandırılır: Günlük Yaşam Materyalleri, Duyusal Materyaller, Dil Materyalleri, Matematik Materyalleri, Biyoloji Materyalleri ve Coğrafya (Kozmik) Materyalleri.

Hazırlanmış Mekan

Çocuğun gelişiminde ilk adımlar bir dönüm noktasıdır. Durağan konumdan hareket edebilir hale gelen çocuk, hareket etmeye duyarlı bir döneme girer. Montessori’ye göre çocukların hareketleri bir amaca hizmet eder: Beden üzerinde hakimiyet kurmak. Bu hakimiyet çift yönlüdür; beden zihne, zihin bedene hükmetmeyi öğrenir. Bu nedenle çocuklar, bağımsız ve kendi kendine yeten bireyler olmak gibi bir hedefe yönelik hareket ederler. Montessori Yöntemi'nde çocuğun bu hareketleri "iş" olarak tanımlanır.

Yaşamın ilk yıllarında çocuk henüz sözel bilgileri anlayacak düzeyde değildir; çünkü temel kavramlar —uzay, zaman, nitelik, nicelik gibi— henüz oluşmamıştır. Bu kavramlar yaşantı yoluyla öğrenilir. Özellikle uzay kavramı çocuğun hareketiyle, zaman kavramı ise değişimin fark edilmesiyle kazanılır. Bu nedenle öğrenme, çocuğun içinde bulunduğu fiziksel çevreyi deneyimlemesiyle gerçekleşir. Hazırlanmış bir mekanda her şey çocuğun boyutlarına uygundur. Çocuk bu ortamda tam bir hareket özgürlüğüne sahip olur ve mekanı kendi iradesiyle kullanabilir. Böylece çocuk, yardıma ihtiyaç duymadan hareket edebileceğini keşfeder ve kendine yeterli birey olma duygusunu geliştirir. Mekan çocuk için hazırlanmıştır; bu hissiyat çocuğun özgüvenini pekiştirir.

Mekanın Düzeni

Montessori Yöntemi’nde düzen anlayışı yetişkinlerden farklıdır. Yetişkin için düzen; derli toplu olmak anlamına gelirken, çocuk için düzen; nesneler arasındaki ilişkidir. Çünkü çocuklar nesnelerin işlevlerini ancak bir bütünlük içinde kavrayabilir. Örneğin; tabağın yanına yerleştirilmiş bir çatal, çocuğa onun işlevini açıkça anlatır. Bu nedenle Montessori sınıflarında tüm materyaller belli bir düzene göre yerleştirilmiştir. Her materyalin yeri sabittir ve bu sayede çocuk, öğrenmek istediği aracı her zaman aynı yerden alır ve aynı yere koyar. Bu tekrar sayesinde çocuk, yaptığı işte ustalaşır.

Düzenli fiziksel çevre, çocuğun dünyaya dair ilk deneyimlerinde güvenlik hissini pekiştirir. Montessori sınıfları bu güvenli ortamı sağlayacak şekilde tasarlanır. Maria Montessori bu noktayı şöyle ifade eder: “Açıkçası, çevre yaşayan bir yapıda olmalıdır, daha yüksek bir zeka tarafından yönetilen ve düzenlenen, sırf bu iş için yetiştirilmiş yetişkinler tarafından.”

Mekanın Temel Parçaları

• Özgürlük: Gelişimin erken aşamalarındaki çocuk, bilgiye ulaşma ve seçim yapma becerisine sahiptir. Bu nedenle çocuğun belirli kurallar dahilinde özgür bırakılması gerekir.
• Yapı ve Düzen: Her Montessori aracı belli bir düzende sunulur ve sınıfta yalnızca bir örneği bulunur. Bu durum, çocuğa sıra beklemeyi, sınırlarını tanımayı, problem çözmeyi ve öz denetimi öğretir.
• Gerçekçilik ve Doğa: Sınıf ortamında kullanılan materyaller gerçektir; cam, seramik gibi kırılabilir eşyalar kullanılır. Bahçede veya sınıfta bulunan canlıların sorumluluğu çocuklara aittir. Böylece çocuk gerçek dünya kurallarını öğrenir ve doğayla bağ kurar.
• Güzellik: Mekanın sadeliği, estetik değerini artırır. Karmaşa yoktur, her şey net ve anlaşılırdır.
• Ortam: Ortam çocukta amaçlılık ve üretkenlik hissi uyandırmalıdır.
• Montessori Araçları: Tüm araçlar çocuğun dikkatini çekecek ve dikkatini yoğunlaştıracak biçimde tasarlanmıştır. Her araç sınıfta belirli bir alanda, işlevsel bütünlük içinde yerleştirilmiştir.

Montessori Yönetiminin Temel Öngörüleri

• Çocuk yetersiz bir birey değildir. Bağımsızlık arayışı içindedir.
• Çocuğa saygı duyulmalı ve seçimlerini gerçekleştirmesi için fırsat verilmelidir.
• Çocuk öğrenme sürecini gelişim ihtiyaçlarına göre kendisi yönetebilir.
• Çocuklar yetişkinlerden farklı şekilde öğrenir.
• Çocuğun gelişimi Montessori çevresiyle ilişkilidir ve öğretmen gözlemlerine dayanır.
• Hayatın ilk 6 yılı gelişimin en değerli dönemidir ve öğrenme yaparak yaşanır.
• Bağımsız problem çözme becerileri desteklenmelidir.

Montessori Eğitiminde Hedefler

Montessori Yöntemi çocuğun tüm potansiyelini en ileri seviyede geliştirmeyi hedefler. Sorgulayan, keşfeden, kendine yeten bireyler yetiştirmek ana hedeftir. Montessori Yöntemi, mutlu ve üretken bireyler yetiştirmeyi amaçlayan bir yaşam eğitimidir.